Ogólne informacje
Doświadczenie z CzW potwierdza harmonie cech odziedziczonych po psie i wilku; posłuszeństwo, samodzielność, czujność. Cechy te charakteryzują czechosłowackiego wilczaka, czyniąc z niego wyśmienitego obrońcę właściciela i terytorium. Wytrzymałość CzW jest niesamowita i przewyższa on w tym wypadku większość ras o 100%. Jako np. towarzysz rowerzysty może przebiec bez problemu 100 km, regenerując przy tym siły o 50% szybciej niż np. owczarek niemiecki, który przebiegł trasę o połowę krótszą. CzW sprawdził się też jako ratownik górski i lawinowy. Jest on niesłychanie odporny na pogodę, wytrzymały, silny, posiada wspaniałą zdolność orientacji, łatwo się uczy i szybko reaguje. Jego wrodzone zalety powodują, ze można wykorzystywać go w sporcie: w agility i wyścigach zaprzęgów. A ponieważ coraz więcej właścicieli CzW interesuje się tego typu sportem, przewiduje się wzrost zainteresowania psami tej rasy.

Większość wilczaków nie szczeka, czasem tylko wyje (może być to problemem przy szkoleniu na psa obronnego - trzeba bardzo się starać, by pies wykonał polecenie 'Daj glos'). Kolejną odziedziczoną po wilku cechą jest fakt, że suki mają cieczke jedynie raz w roku (zwykle od późnej jesieni do wiosny). Przy dobrym żywieniu może się zdarzyć, że suki będą miały cieczke dwa razy do roku.

Więzy łączace CzW z właścicielem mają charakter bardziej partnerski niż oparty na oddaniu. Z tego powodu zaleca się rozpocząć tresurę szczeniaka juz od 8. tygodnia. Pozwala to nowemu właścicielowi mieć wpływ na rozwój psa. Psychiczną dojrzałość osiąga CzW w wieku dwóch do trzech lat. Jego niechęć do podporządkowywania się wymaga na początku wiele cierpliwości, która rezultuje bardzo dobrym stosunkiem pomiędzy psem i właścicielem, a przy tym dobrymi wynikami w pracy i tresurze.

Nie poleca się pozwalać młodym psom dorastać w psiej budzie lub na podwórku. Jeżeli tak się stanie, ich więź z innymi psami będzie silniejsza niż z ludźmi i rozwinie się u nich typowy dla wilków strach przed obcymi. Strach ten nie ma nic wspólnego z nieufnością opisywaną w standardzie tej rasy. Nięzbędne jest przebywanie w urozmaiconym otoczeniu i uczenie młodych psów, że są bezpieczne, bez względu na to, gdzie idą ze swoimi alfami. Szczególnie ważne jest zabieranie ich wszędzie, gdziekolwiek się idzie np. do autobusu, pociągu, windy i innych 'niebezpiecznych' miejsc. Jeżeli nie nauczą się, kiedy są młode, poźniej mogą być strachliwe.

Czechosłowacki wilczak nie jest psem dla każdego. Bardzo nie lubi zostawać sam w domu (należy zwracać uwagę na jego stadność odziedziczoną po wilkach).

Dość łatwo daje się je nauczyć żyć z domowymi zwierzętami i ludźmi. Jednak zetknięcie się z obcymi może być niemiłym przeżyciem do czasu kiedy wilczak nie zostanie odpowiednio wytrenowany. Postępowanie tej rasy jest uwarunkowane genetycznie i można to wykorzystać w ich treningu. Odpowiednia motywacja (na przykład kawałki kiełbasy lub smaczne psie ciasteczka) jest niezbędna by zwrócić na siebie uwagę szczeniaków i psów. Karanie nie odnosi żadnego effektu.

Najczęstszą przyczyną niepowodzeń w typowym treningu na posłuszeństwo wilczaków jest długie ćwiczenie detali. Wiele psów akceptuje długie, nudne lekcje by zadowolić swoich właścicieli, jednak wilczak szybko się nudzi i traci zainteresowanie. Wszystkie detale w nowoczesnym treningu powodują, że osiągnięcie zadowalających wyników w przypadku czechosłowackiego wilczaka zabiera więcej czasu niż przy tradycyjnie wyspecjalizowanej rasie psów.

Czechosłowacki wilczak jest rasą użytkową i musi pracować jeśli chcemy by nie sprawiał trudności. Dlatego też większość pierwszych CzW pracowała dla wojska. W Dani są one używane w Home Guard Service lub trenowane jako psy policyjne. Głównym problemem w treningu jest ich brak ochoty do szczekania. Szczekanie w długich i stałych seriach jak u normalnych psów jest zbyt odległe wilczej naturze (psy te nigdy nie szczekają, czasem stosują tzw. 'airbarking'np. przed planowaną ucieczką). Czechosłowacki wilczak próbuje często zwrócić uwagę własciciela w inny sposób (np. wycie).

Eksterier
Czechosłowacki wilczak jest dużym psem pracującym. Jest szybki, elegancki i lekki w ruchach. Proporcje i budowa odzwierciedlają zawartą w nim siłę, szybkość i wytrzymałość.

Charakter i temperament
Nie należy wymagać, by CzW był nam ślepo posłuszny, ponieważ brakuje mu, tak charakterystycznej dla innych ras, chęci podporządkowania się. W rodzinie pies sam wyszukuje sobie właściciela. Nie znaczy to, że jest to pies 'jednego pana'. Traktuje on bowiem ludzką rodzinę jak swoje stado. Jaką pozycje on w nim zajmie powinno jednak zależeć od ludzi. CzW potrzebuje wiele ruchu. Jeżeli jego potrzeby będą zaspokojone, będzie on dla nas miłym i wesołym przyjacielem. Chętnie będzie nam towarzyszył na naszych wycieczkach: pieszych, rowerowych i narciarskich. Jeżeli jednak nie poświecimy mu należytej uwagi, mogą mu przyjść do głowy głupie pomysły. Może się zdażyć, że postawi nasz dom na głowie. Każdy, kto zdecyduje się na nabycie takiego psa, musi się liczyć z tym, iż w przyszłości przyjdzie mu spacerować z pieskiem parę godzin dziennie, bez względu na pogode.

Czy CzW jest odpowiednim psem dla Ciebie?
Zanim zdecydujesz się na nabycie psa tej rasy, musisz przemyśleć parę rzeczy. Ostatecznie odpowiedni wybór zwiąże cię z nim długoletnia przyjaźnią. Powinieneś więc wiedzieć, że:
- CzW kocha ruch na swieżym powietrzu. Nie jest to więc pies dla ludzi spędzających całe życie przed telewizorem...
- Nie należy oczekiwać od niego podporządkowania się. Rasa ta zachowała do dziś swoją niezależność.
- CzW potrzebuje towarzystwa.
- Podczas linienia należy się przygotować, że nawet w najmniejszych zakątkach naszego mieszkania znajdziemy jego sierść. Kiedy nawet to nie zniechęci ciebie do CzW i jesteś przygotowany przez następne 15 (lub więcej) lat 3 godziny spędzać na dworze, to jest to odpowiedni pies dla ciebie.

Z jakimi kosztami należy się liczyć?
Największa jest chyba opłata za samego psa (ok. 1600-2000 zł). Dodatkowo należy doliczyć koszt wyposażenia, które koniecznie musimy nabyć (smycz, obroża, legowisko, zabawki, środki czystości..) oraz koszty takie jak: wydatki na pokarm, szczepienia, odrobaczanie.

Pies czy suka?
Należy zapomnieć o szeroko rozpowszechnionym poglądzie, że suki są łagodniejsze i łatwiejsze do wychowanie niż psy. Jest to może prawda w przypadku innych psów, ale nie dotyczy CzW. Suki czechosłowackich wilczaków są prawie tak samo samodzielne jak psy tej rasy. Należy się także liczyć z tym, iż suki mają raz do roku cieczkę. W tym czasie są one szczególnie atrakcyjne dla psów i należy je mieć pod ciagłą obserwacją, jeżeli chcemy uniknąć niechcianego potomstwa. Nie jest to żaden problem, jeżeli trzymamy sukę w domu. Psy natomiast bardzo gwałtownie dojrzewają. Głównym problemem jest pozwolenie im dorosnać tak, by nie stały sie zbyt dominujące.

Szczeniak czy dorosły pies?
Wiele faktów przemawia za nabyciem szczeniaka: można wybrać sobie hodowcę, poznać swojego przyszłego towarzysza, można osobiście poznać matkę szczeniaka, czasami także ojca. Hodowca zaś odpowie na wszystkie nurtujace cię pytania. Masz możliwość obserwować jak szczeniak rośnie i wpływać na jego wychowanie. Kiedy zdecydujesz się na zakup szczeniaka, oznaczać będzie to, że na początku będziesz musiał poswięcić mu większość swojego czasu (szczególnie w pierwszych 6 miesiącach). Maleństwo, które pojawi się w twoim domu będzie przecież jak niezapisana karta - cała odpowiedzialność za jego wychowanie spocznie na twoich barkach.

Inaczej wygląda sytuacja, gdy do domu weźmiesz dorosłego już psa. Ma on za sobą pewne (także negatywne) doświadczenia. Potrzebuje (szczególnie na początku) dużo uwagi i cierpliwości. Jeżeli jesteś początkującym właścicielem psów, może się zdażyć, że wychowanie dorosłego psa przekracza twoje możliwości. Kiedy jednak swoje pierwsze doświadczenia z psami masz już za sobą i nie masz ochoty 'walczyć' z ciekawskim szczeniakiem, to dorosły CzW jest dla ciebie dobrą alternatywą.

Kupno psa
Po tym jak już nie będziesz miał żadnych watpliwości, możesz rozpocząć poszukiwanie. Jeśli zdecydowałeś się na doroslego psa, najszybciej otrzymasz interesujące cię informacje na stronach Świata Czechosłowackich Wilczaków. Czasami zdarza się, że hodowcy odbierają swoje zwierzęta, które sprzedali jako szczeniaki, gdy te w wyniku wypadku zostały bez właścicieli.

Jeżeli interesują cię szczeniaki, ważne wtedy jest znalezienie odpowiedniego hodowcy. Najlepiej odwiedzic serwis internetowy o tej rasie - Świat Czechosłowackich Wilczaków. . Gdy otrzymasz w ten sposób adresy hodowli, możesz być prawie pewien, że są tam przestrzegane zasady "dobrej hodowli". Szczenięta są zaszczepione, odrobaczone i posiadają tatuaż. Szczenięta od takich hodowców otrzymają międzynarodowe rodowody, uznawane przez F.C.I.

Nowy pies przybywa do domu
Jeżeli zdecydowałeś się na szczeniaka, to musisz odpowiednio przygotować dom na jego przybycie. Wszystkie przedmioty, które mogłyby mu wyrządzić krzywdę oraz trujące rośliny należy usunąć z zasięgu jego łap i zębów. Naturalnie ma sens także usunięcie (na kilka pierwszych tygodni) wszystkich drogocennych rzeczy: wazonów, dywanów itd.. Dodatkowo należy się także zaopatrzyć w odpowiednie przedmioty, takie jak:
- miska na wode i na pokarm
- zapas jedzenia
- smycz i obroża
- legowisko (n.p. specjalne dla psów)
- szczotkę...

Musisz sobie wyobrazić jak obco czuje się szczeniak w nowym otoczeniu. Z tego powodu powinno być to dla ciebie oczywiste, że będzie on zawsze w twoim pobliżu (także w nocy). Do czasu kiedy się nie przyzwyczai powinien spać z tobą - nie jest to 'rozpuszczanie', a bardzo pomaga w nabieraniu zaufania.

Także w przypadku nabycia dorosłego psa należy się pogodzić z faktem, ze będziesz musiał mu poświęcać dużo czasu. Możliwe, że na początku zapomni on o 'dobrych manierach'. Wtedy może pomóc tylko pełne miłości, ale stanowcze wychowanie. Przede wszystkim chcemy przecież osiągnać, by pies nabrał do nas zaufania.

Pies i dziecko
CzW zachowują się przyjacielsko w stosunku do dzieci, pod warunkiem, że przestrzegają one pewnych zasad: nie drażnią psa, nie denerwują. Mają one u CzW tą samą pozycje co szczeniaki, z tego powodu mogą robić rzeczy, które nie będą tolerowane u dorosłych. Nie należy jednak oczekiwać, że pies wykaże respekt w stosunku do dziecka; będzie on traktował je jak członka stada i nie zareaguje na jego komendy.

CzW i inne domowe zwierzęta
Cheć do polowania u CzW powoduje, że musimy liczyć się z pewnymi kłopotami, jeżeli mieszkają z nami inne zwierzęta. Te szybko poruszające się będą one traktowane jak zwierzyna łowna. Szczególnie na spacerach należy uważać na zamiłowanie wilczaków do polowań (w tym przypadku ujawnia się wilczy charakter CzW). Szanse na pokojowe rozwiazanie problemu są tym większe im młodszy jest pies (nie są rzadkościa CzW, żyjące w przyjaźni z kotami).

Rozwój
Szczenięta rodzą się po 63-dniowej ciąży. Po około 10-12 dniach otwierają oczy. Do wieku ok. 6 miesiecy przechodzą zmianę zębów (z mlecznych na stałe), która może być dla psa dosyć bolesna. Kości nie nadają się wtedy do zaspokajania checi do gryzienia - są one zbyt twarde dla rozwijającego się uzębienia.

Psy dorastają w wieku około 9-12 miesięcy. Psychiczny rozwój przebiega w paru fazach. Pies musi się tak szybko jak możliwe nauczyć, kto jest przewodnikiem stada i jakie miejsce on sam zajmuje. W wieku ok. 15-24 miesięcy z młodego psa wyrasta pewny siebie, dorosły CzW.

Żywienie
Pies domowy, tak samo jak wilk, nie jest typowym mięsożercą. Jego dziko żyjący bracia żywią się oczywiście upolowana zwierzyną, którą zjadają w całości. Jednak w skład ich jadłospisu wchodzą także jagody, trawy, korzonki oraz zioła. Potrzebną energie zapewniają im: białko, tłuszcz i węglowodany. Do tego pokarm musi zawierać minerały, elementy śladowe, witaminy, kwasy tłuszczowe i błonnik.

Psa można karmić własnoręcznie przygotowanym jedzeniem lub kupić gotową karmę (suchą lub w puszkach). Jeżeli masz mało wolnego czasu, to najlepszym rozwiazaniem będzie sucha karma, która zawiera wszystkie niezbędne składniki. Z różnorodnych karm oferowanych na rynku najlepiej jest wybrać wysokowartosciową karmę dobrej jakości dla psów dużych ras, odpowiednio dopasowaną do aktywności naszego psa. Należy pamietać o zapewnieniu psu wystarczającej ilości wody do picia. W przeciwnym razie może się to skończyć chorobą nerek.

Zdrowie
Kiedy do waszego domu trafi szczeniak, bedzie on na pewno zaszczepiony minimalnie przeciwko nosówce i parwowirozie. Hodowca przekaże wam książeczkę szczepień i wytłumaczy jak należy dalej postępować. Szczepienie przeciwko wściekliźnie jest niezbędne do uczestniczenia w wystawach i podróżach zagranicznych.